Yaratıcı Drama İle Tiyatro Arasındaki Farklar

Anne ve Babalardan hatta bazen çocuk eğitiminin farklı branşlarıyla ilgilenen uzmanlardan sıklıkla duyduğumuz sorulardan bir tanesi "Yaratıcı drama ile tiyatro arasında ne gibi farklar vardır?" oluyor. Bu sorulara derli toplu bir yanıt vermek istedik.

Drama ve tiyatro, sıklıkla birbirine karıştırılan terimler olsa da aslında birbirinden farklı kavramlardır. İkisi arasındaki farkları daha iyi anlayabilmek için, kökenlerine, anlamlarına ve uygulama biçimlerine detaylı bir şekilde bakmak faydalı olacaktır. Tabi burada çok derine girmeden özellikle çocuk gelişiminde kullanılan drama ve tiyatro odaklı bir izlenimden bahsedeceğiz.

Dramanın Tanımı ve Amacı:

Drama, bir hikayeyi canlandırmak için genellikle yazılı bir metin veya senaryo olmaksızın, doğaçlama ve katılımcıların yaratıcı becerileriyle oluşturulan bir etkinliktir. Drama, pedagojik bir araç olarak sıkça kullanılır; özellikle eğitimde çocukların duygusal ve sosyal gelişimlerine katkı sağlamak amacıyla tercih edilir. Bu bağlamda drama, katılımcıların kendi deneyimlerini, duygularını ve düşüncelerini ifade etmelerine olanak tanır. Buna alan açar. Genellikle bir grup içinde yapılır ve insanlar arasında etkileşim yaratmayı ve bir kazanımı amaçlar.

Drama özellikle çocukların kendilerini daha iyi anlamaları, başkalarıyla empati kurmaları ve iletişim becerilerini geliştirmeleri, problem çözme becerilerinin artması için güçlü bir araçtır. Bu yüzden, eğitsel dramanın asıl amacı, bir ürün yaratmaktan çok bir süreçten geçmek ve bu süreçte öğrenmek üzerine kuruludur.

Tiyatronun Tanımı ve Amacı:

Tiyatro ise, dramanın temelinde yer alan doğaçlama ve rol tekniklerini kullanmakla birlikte kendine özgü ve estetik kaygılar taşıyan bir sanat dalıdır. Tiyatro metinsiz de yapıldığı gibi genellikle belirli bir metne dayanarak yapılan, sahnede oyuncuların karakterleri canlandırdığı ve seyirciye sunulan performans sanatıdır. Tiyatro, izleyicinin de dahil olduğu bir sanatsal deneyimdir; oyuncular, yönetmen, yazar, kostüm ve ışık tasarımcıları gibi birçok kişinin katkısıyla ortaya çıkar.

Tiyatronun amacı, bir hikayeyi ya da temayı sahne üzerinde canlı bir şekilde izleyiciye aktarmaktır. Tiyatroda belirli bir disiplin ve profesyonellik söz konusudur. Oyuncuların sahnede sergiledikleri performans, genelde yazılı bir metne dayanır ve bu metnin yönetmenin bakış açısına göre şekillendirilen sahneleme biçimiyle sunulması gerekir.

Yaratım Süreçlerindeki Farklılıklar:
Drama genellikle süreç odaklıdır ve katılımcıların bir kazanımı olmasını amaçlar. Tiyatro ise oyuncular vasıtasıyla estetik bir eser üretmeye ve seyirciye bir mesaj iletmeye odaklanır. Dramada sıklıkla bir grup içerisinde doğaçlamalar yapılarak anlık olarak oyun olgusuyla yaratılır. Ortaya çıkan ürün, katılımcıların o anki duygularını ve düşüncelerini yansıtır. Bu nedenle, drama süreç boyunca sürekli değişebilir ve gelişebilir. Önemli olan, drama sırasında yaşanan deneyimlerdir; bu süreç bir son ürün üretmekten daha önemlidir. Drama, aynı zamanda bireylerin kendi sınırlarını keşfetmelerine, yaratıcılıklarını kullanmalarına ve takım çalışması becerilerini geliştirmelerine olanak tanır.

Tiyatro ise estetik bir gösteri odaklıdır. Bir oyun yazarı tarafından yazılmış belirli bir metin vardır ve bu metin sahnelenmek üzere yönetmen, oyuncular ve teknik ekibin işbirliğiyle bir performansa dönüştürülür. Tiyatroda belirli bir hazırlık süreci bulunur: provalar, teknik hazırlıklar, kostümler ve dekorlar gibi. Her şey seyircinin karşısına çıkacak son ürün için organize edilir. Dolayısıyla, tiyatroda süreçten ziyade ortaya konacak eser ve onun sahnelenme biçimi daha büyük bir öneme sahiptir.

Eğitsel Boyut:

Drama genellikle bir eğitim aracı olarak kullanılır ve bu yönüyle tiyatrodan ayrılır. Özellikle çocukların ve gençlerin drama çalışmalarıyla kişisel gelişimleri, topluluk içinde kendilerini ifade edebilmeleri ve empati becerileri gelişir. Okullarda kullanılan yaratıcı drama etkinlikleri, öğrencilerin grup çalışmasına yatkınlık kazanmalarını sağlar ve özgüvenlerini artırır.

Tiyatro ise daha çok sanatın bir dalı olarak karşımıza çıkar. Amacı, sanat yoluyla bir mesaj iletmek, seyircide belirli duyguları uyandırmak ve estetik bir deneyim sunmaktır. Tiyatro, toplumsal konulara ışık tutabilir, insan ilişkilerini ele alabilir ve seyirciyi düşünmeye sevk edebilir. Tiyatronun elbette çocuklar ve gençler üzerinde eğitici yönü olmakla birlikte, tiyatro daha çok sanatsal ve estetik bir amaca hizmet eder.

İzleyici Katılımı:
Dramada, izleyici genellikle yoktur ya da izleyici konumunda olanlar da etkinliğe katılabilirler. Drama sırasında herkes aynı sürecin bir parçasıdır ve seyirci ile oyuncu arasındaki ayrım ortadan kalkar. Herkes katılımcı, herkes yaratıcıdır.

Tiyatroda ise izleyici ile oyuncu arasında net bir ayrım vardır. İzleyiciler performansı izler, oyuncular ise sahnede belirli bir metni ve karakterleri canlandırır. İzleyici tiyatroda pasif bir rol üstlenir; oyunu gözlemleyip anlamlandırmakla meşgul olur. Epik tiyatro gibi tiyatronun bazı türlerinde seyircinin aktif katılım yaptığı da görülür.

Drama ve Tiyatronun Duygusal ve Toplumsal Etkileri:
Drama bireylerin içsel dünyalarını keşfetmelerine olanak sağlar ve bu yüzden birey odaklıdır. Kişisel gelişim ve toplulukla birlikte öğrenme süreci ön plandadır. Bu sayede, bireyler kendi duygusal dünyalarını daha iyi anlayabilir ve başkalarıyla empati kurma becerilerini geliştirebilirler.

Tiyatro ise izleyiciye yöneliktir ve toplumsal bir iletişim aracıdır. Bir mesaj iletmek, insan ilişkilerini ele almak ve toplumsal sorunları gündeme getirmek amacı taşır. Tiyatronun en önemli işlevlerinden biri, seyircide belirli duygular uyandırmak ve onları düşünmeye sevk etmektir.

Bu iki kavram, hem kesişen hem de ayrışan yönleriyle sanat ve eğitim dünyasında farklı roller üstlenirler. Hangisinin daha iyi olduğu, çocuk gelişiminde hangisinin daha önemli olduğu gibi soruları sıklıkla sorulmaktadır ancak bu soru doğru bir soru değildir. İkisi yukarıda belirttiğimiz üzere çok farklı yönelişleri olan alanlardır. Drama, daha çok bireysel gelişime ve doğrudan deneyime odaklanırken, tiyatro estetik ve sanatsal bir deneyim sunarak toplumsal bir iletişim aracı görevi görür.

Mavi Sanat Kolektif Yazar Grubu

Anahtar Kelimeler: izmir - drama - tiyatro - dans - çocuk - yaratıcı drama - atatürk kültür merkezi - konak - mavi sanat